Ολίγον... χρώμα

Η μελέτη του χρώματος είναι ένας επιστημονικός κλάδος με πολύ μεγάλο εύρος.
Εδώ θα δούμε μερικές από τις βασικές αρχές.

Τί είναι το χρώμα;

Το μοντέλο Munsell Color Tree

Το τρισδιάστατο χρωματικό μοντέλο "Munsell Color Tree"

Το χρώμα δεν είναι απλά μια από τις ιδιότητες, όπως ο όγκος ή το βάρος, των αντικειμένων που μας περιβάλλουν.
Γίνεται αντιληπτό από τον άνθρωπο-παρατηρητή μέσω της ιδιότητας της όρασης, αλλά μπορεί να υπάρξει, νοητικά, και χωρίς οπτικό ερέθισμα.
Στην πράξη είναι μια πολυσύνθετη διαδικασία η οποία δεν έχει πλήρως αποκωδικοποιηθεί. Δηλαδή, οι επιστήμονες δεν έχουν καταφέρει, ακόμη, να βρουν ποιά ακριβώς είναι η φυσική-χημική διαδικασία που δίνει "χρώμα" στα αντικείμενα.
Απλουστευμένα, μέρος της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας που βρίσκεται στην ατμόσφαιρα, ανακλάται πάνω στην επιφάνεια των αντικειμένων, είναι αυτή που διεγείρει τα αντίστοιχα αισθητήρια όργανα, τα μάτια, τα οποία με την σειρά τους στέλνουν το ερέθισμα αυτό, μέσω του οπτικού νεύρου, στον εγκέφαλο.
Η σωστή ή μη χρήση των χρωμάτων μπορεί να επηρρεάσει θετικά ή αρνητικά την ψυχολογία του ανθρώπου, άρα είναι ένα πολύ σημαντικό κριτήριο για την εμφάνιση των προϊόντων και για το αποτέλεσμα της εργασίας μας.


Φως, αντικείμενο, "μάτι"


Θα πρέπει να υπάρχουν και τα τρία για να υπάρξει χρώμα.
Το χρώμα οφείλει την ύπαρξή του στο φως. Όσο υπάρχει φως υπάρχει χρώμα. Εύκολα λοιπόν συμπεραίνουμε ότι η ποιότητα του χρώματος εξαρτάται -αφού αυτό δημιουργεί το χρώμα- από την ποιότητα-πηγή του φωτός.
Ακραίο παράδειγμα τα φωτορρυθμικά που εναλλάσουν το φίλτρο με αποτέλεσμα καθώς αναβοσβήνουν, να βλέπουμε τα πράγματα γύρω μας με διαφορετικό κάθε φορά χρώμα.
Το ίδιο συμβαίνει και όταν παρατηρούμε τα χρώματα με διαφορετική «ποιότητα» φωτισμού. Άλλο χρώμα θα δούμε παρατηρώντας ένα αντικείμενο κάτω από το φως λαμπτήρων πυράκτωσης και άλλο χρώμα θα δούμε χρησιμοποιώντας λαμπτήρες φθορισμού. Στις γραφικές τέχνες ο χρησιμοποιούμενος τύπος φωτισμού θα πρέπει να είναι D65.
Επίσης το χρώμα επηρρεάζεται και από το υπόστρωμα (επιφάνεια) πάνω στο οποίο εφαρμόζεται. Άλλο χρώμα θα δούμε αν βάψουμε π.χ. με τέμπερα πάνω σε ένα λευκό τοίχο και άλλο χρώμα θα δούμε αν βάψουμε πάνω σε ένα γκρι τοίχο.
Τα παραδείγματα που αναφέρουμε είναι "τραβηγμένα" για να κατανοήσουμε με μεγαλύτερη ευκολία τις συνθήκες που επηρρεάζουν την ποιότητα-απόδοση του χρώματος.

Ίδιο χρώμα σε διαφορετικό περιβάλλον

©1995, Edward H. Adelson

Άρα εν κατακλείδι, όταν αναφερόμαστε στην μέτρηση ή σύγκριση χρωμάτων θα πρέπει να λάβουμε υπόψιν μας ότι θα πρέπει να έχουμε εξασφαλίσει τις ίδιες συνθήκες. Ίδια ποιότητα χαρτιού, ίδια πηγή φωτισμού και ίδιος παρατηρητής. Στην περίπτωση των εργαστηριακών μετρήσεων ο "παρατηρητής" είναι ένα ειδικό όργανο, το σπεκτροφωτόμετρο, το οποίο μετράει -αντικειμενικά- κάθε φορά το χρώμα.
Παρατηρήστε προσεκτικά την εικόνα αριστερά σας. Προσέξτε τους δύο πορτοκαλί κύκλους καθώς και το γκρι καρέ που τους περιβάλλει. Είναι το ίδιο χρώμα; Με μιά "επιπόλαια" απάντηση θα πούμε σίγουρα όχι. Όσοι όμως έχουν την υπομονή και μετρήσουν τα δύο χρώματα θα δουν ότι είναι ακριβώς τα ίδια! Το περιβάλλον είναι αυτό που μας κάνει να πιστεύουμε πως ο κύκλος και το τετράγωνο που σκιάζονται είναι πιό φωτεινά. Όμως όχι. Είναι ακριβώς τα ίδια.
Όλες αυτές τις παραμέτρους θα πρέπει να τις λάβετε σοβαρά υπόψιν σας την επόμενη φορά που θα θελήσετε να συγκρίνετε δύο ή περισσότερα χρώματα.

picture

Χρώμα και Εκτύπωση στο DTP

Όλοι όσοι έχουν ασχοληθεί, έστω και μια φορά με την εκτύπωση, έχουν συνειδητοποιήσει πόσο κρίσιμος και ευμετάβλητος είναι ο πάραγων χρώμα.
Στο σημείο αυτό λοιπόν, είναι απαραίτητο, η επικοινωνία, όλων όσοι εμπλέκονται, που αφορά το χρώμα να γίνεται μέ ένα αποδεκτό και σταθερό τρόπο.
Αυτό το επιτυγχάνετε με την χρήση της 4C.

picture

Χρώμα και Web Design

Παρόλο που το Web Design βασίζεται και απεικονίζεται σε οθόνη, δεν είναι λίγες οι φορές που θα πρέπει να μετατρέψετε ένα χρώμα από CMYK σε RGB ή και το αντίστροφο. Όπως δεν είναι λίγες οι φορές που θα πρέπει να «συμφωνήσετε» σε ένα χρώμα με τον πελάτη σας, μη λαμβάνοντας υπόψιν σας την οθόνη. Επίσης θα πρέπει πάντα να έχετε ένα σημείο αναφοράς το οποίο θα μπορείτενα εμπιστευθείτε. Σε όλα αυτά και σε άλλα πολλά, σύμμαχός σας θα είναι πάντα η 4C.

picture

Χρώμα και Φωτογραφία

Η φωτογραφία και η εκτύπωση είναι δύο έννοιες σχεδόν ταυτισμένες.
Όποτε πρέπει να μετατρέψετε μια φωτογραφία σε CMYK και θα πρέπει να είστε σίγουροι για το αποτέλεσμα, θα πρέπει να έχετε ένα σημείο αναφοράς που δεν θα επιδέχεται αμφισβήτησης.
Το πλεονέκτημα που θα έχετε με την 4C είναι πέρα από κάθε διαπραγμάτευση!
Είναι η μόνη με ακρίβεια σφάλματος κατά ISO 12647:7 Ψηφιακού Δοκιμίου.